In het boek Nul Empathie wordt gebruik gemaakt van niveaus van empathie en systematiseren. De uitwerking van de niveaus kan je hieronder vinden. De tekst is letterlijk overgenomen uit het Nederlandstalige boek Nul Empathie.
Empathiemechanisme:
Stel je voor dat er een circuit bestaat in het brein - het empathiecircuit - dat bepaalt hoeveel empathie je hebt. Laten we dat het empathiemechanisme noemen. Uit het EQ kunnen we opmaken dat het empathiemechanisme zeven mogelijke niveaus heeft. Dit is een breedband onderscheid en binnen één niveau kunnen we per dag wat van positie veranderen als gevolg van voorbijgaande fluctuaties in onze empathie. Maar op welk niveau we thuishoren ligt wel ongeveer vast.
Niveau 0
Op niveau 0 heet een individu helemaal geen empathie. Sommige mensen op niveau 0 kunnen in staat zijn tot het plegen van misdaden. Gelukkig begaat niet iedereen op niveau 0 wreedheden jegens anderen. Er zijn ook mensen die gewoon heel veel moeite hebben met relaties, maar anderen geen kwaad willen doen. Voor anderen op niveau 0 geldt dat, zelfs als ze wordt verteld dat ze iemand anders pijn hebben gedaan, dit ze gewoon niets zegt. Deze mensen zijn niet in staat berouw of schuld te voelen omdat ze simpelweg niet begrijpen wat de ander voelt.
Niveau 1
Iemand op niveau 1 kan nog steeds in staat zijn anderen pijn te doen, maar wel tot op zekere hoogte reflecteren op wat hij of zij gedaan heeft en achteraf spijt tonen. Op het moment zelf is zo iemand alleen niet in staat zichzelf tegen te houden.
Niveau 2
Op niveau 2 heeft iemand nog steeds grote moeite met empathie, maar beschikt hij of zij wel over voldoende empathie om een vaag idee te hebben van wat iemand anders voelt, waarmee fysieke agressie wordt voorkomen. De empathie van mensen op dit niveau is mogelijk niet voldoende om ervoor te zorgen dat ze niet tegen anderen schreeuwen of kwetsende dingen zeggen, maar ze hebben voldoende empathie om zich te realiseren dat zie iets verkeerd hebben gedaan als een ander is gekwetst.
Niveau 3
Op niveau 3 weet iemand wel van zichzelf dat hij of zij moeite heeft met empathie en probeert hij dit misschien te maskeren of te compenseren, bijvoorbeeld door een baan of relatie te vermijden waarin continu een beroep op empathie wordt gedaan. Steeds maar 'doen alsof je normaal bent' kan een uitputtingsslag zijn en veel stress opleveren.
Niveau 4
Mensen op niveau 4 hebben een 'laag-gemiddelde' empathie. Het grootste deel van de tijd wordt hun gedrag in het dagelijks leven niet beïnvloed door hun ietwat beperkte empathie.
Niveau 5
Op niveau 5 vinden we de mensen die iets hoger dan gemiddeld scoren op empathie. Tot deze groep behoren meer vrouwen dan mannen. De vriendschappen van deze groep mensen zijn vaker gebaseerd op emotionele intimiteit, het uitwisselen van vertrouwelijkheden, wederzijdse steun en uitingen van medeleven.
Niveau 6
Op niveau 6 vinden we opvallend empathische mensen, die voortdurend letten op de gevoelens van anderen en enorm hun best doen om hiernaar te vragen en anderen te steunen. Het lijkt wel alsof het empathiecircuit van deze mensen in een continue toestand van overprikkeldheid verkeert, zodat andere mensen bij hen nooit van hun radar verdwijnen.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Systematiseringsmechanisme
De gebieden van ons brein die patronen waarnemen in veranderende informatie zodat we kunnen uitvinden hoe dingen werken en de toekomst kunnen voorspellen, kunnen we het 'systematiseringsmechanisme' noemen. Hoe sterk ontwikkeld dit mechanisme is, varieert van persoon tot persoon. Het is onderzocht met behulp van vragenlijsten en via testen voer het begrippen van mechanica. We zien dat het systematiseringsmechanisme zes 'standen' heeft.
Niveau 0
Mensen op niveau 0 merken helemaal geen patronen op. Veranderingen gaan aan hen voorbij zonder dat ze die analyseren. Aangezien ze nauwelijks belangstelling hebben voor systematiseren, kunnen ze veel verandering aan.
Niveau 1
Mensen op niveau 1 merken eenvoudige patronen wel op, bijvoorbeeld patronen die ze goed hebben geoefend, maar ze hebben er heel veel moeite mee om de werking van een nieuw systeem uit te puzzelen. Op school vermijden zij vakken als wiskunde, omdat ze de patronen daarin niet herkennen.
Niveau 2
Mensen op niveau 2 kunnen nieuwe patronen wel herkennen als ze erop worden gewezen, maar ze hebben er moeite mee en zie die patronen niet ui zichzelf.
Niveau 3
Mensen op niveau 3 kunnen omgaan met eenvoudige, niet al te uitgebreide systemen, maar kunnen meer moeite hebben met langere en ingewikkelder systemen. Op niveau 3 kom je vaker vrouwen tegen.
Niveau 4
Mensen op niveau 4 zijn behoorlijk handig in het omgaan met systemen. Zij kunnen behoorlijk snel en vol zelfvertrouwen doorkrijgen hoe een nieuw apparaat functioneert zonder een gebruiksaanwijzing nodig te hebben. Op niveau 4 kom je vaker mannen tegen.
Niveau 5
Mensen met een systematiseringsmechanisme op niveau 5 zijn waarschijnlijk geïnteresseerd in patronen en hebben ook de behoefte om hier in hun dagelijks leven en werk naar op zoek te gaan. Zij vinden het fijn om één ding tegelijk te doen, maar zij systematiseren niet de hele dag; in het sociale verkeer of als dingen niet lopen zoals verwacht, kunnen ze wel met een onsystematische omgeving omgaan. Mensen op niveau 5 houden van systemen en hun leven zal ordelijker en meer volgens een vaste routine verlopen. misschien beginnen ze de dag zelfs wel met een to-do lijstje dat ze in de loop van de dag afwerken. Maar ze kunnen ook omgaan met het onverwachte.
Niveau 6
Op dit niveau komen we mensen tegen die elk moment dat ze wakker zijn, moeten systematiseren. De enige informatie die hen interesseert, is systematiseerbare informatie waarin een patroon kan worden herkend; zich herhalende getallen, muzikale sequenties, feiten, bewegingen en acties.
Uitwerking niveau 6
Volgens de auteur is er een groep mensen met autisme waarbij het systematiseringsmechanisme op het hoogste niveau is afgesteld.
- Mensen op niveau 6 kunnen maar naar één patroon tegelijk kijken, dat ze analyseren door iedere variabele apart onder de loep te nemen. Voor deze zoektocht n aar voorspelbare patronen betalen zij een prijs; al het onverwachte is een verschrikking voor hen.
- Mensen op niveau 6 hebben zoveel moeite met verandering, dat ze zich hier ten koste van alles tegen verzetten en in een totaal gecontroleerd universum leven.
- De bijzondere bonus van het leven op niveau 6 is dat je patronen ziet die niemand anders opmerkt. Een dergelijke originele opmerkingsgave wordt wel 'genie' genoemd. Genialiteit wordt gedefinieerd als het vermogen informatie te bekijken waar velen al naar hebben gekeken en dan een patroon op te merken dat anderen hebben gemist.
- Het enorme nadeel van het leven op niveau 6 is dat je niet met onverwachte veranderingen kunt omgaan. Psychiaters noemen deze mensen autistisch.
- Mensen op niveau 6 beoordelen het gedrag van andere mensen even rigide als dat van niet-levende objecten. De feiten zijn waar of onwaar. Voor grijstinten is er geen ruimte.
- Mensen op niveau 6 zijn zo sterk gefocust op de waarheid dat ze zodra iemand een regel schendt, hoe onbeduidend ook, de rol van morele scheidsrechter op zich nemen. Als iemand ook maar in een heel geringe mate iets anders zegt dan hij of zij doet, beschuldigden deze diegene van oneerlijkheid.
- Op niveau 6 is er geen ruimte voor doen alsof, voor beeldend taalgebruik, voor vaagheid of voor gebabbel over koetjes en kalfjes. Alleen de feiten tellen.
En zo ontstaat op niveau 6 van de systematiseringsmechanisme deze bijzondere vorm van nul empathie positief.
De menselijke wereld is een wereld die wordt gedomineerd door emoties, waar gedrag onvoorspelbaar is. Wanneer we empathiseren, is dat omdat we kunnen omgaan met een onnauwkeurig antwoord over wat iemand anders voelt.